Ποδόσφαιρο,τσιγάρο και πολιτισμός

Posted by Ideles on Τετάρτη, Ιουνίου 05, 2013 No comments

Ο Jackie Milburn

Το 1951 λίγα λεπτά πριν την έναρξη στον Τελικό του Κυπέλλου Αγγλίας ο θρύλος της Newcastle United, Jackie Milburn κατευθύνθηκε προς τις τουαλέτες του γηπέδου. Ο "Wor Jackie" ,όπως ήταν γνωστός, είχε πολύ άγχος και ήθελε να κάνει κάτι που στις μέρες μας ελάχιστοι ποδοσφαιριστές θα έκαναν. Ο σπουδαίος επιθετικός ήθελε να καπνίσει ένα τσιγάρο. Όπως είχε γράψει ο ίδιος μάλιστα στη βιογραφία του, είχε βρει άλλους τέσσερις παίχτες των Toons να κάνουν ακριβώς το ίδιο. Εκείνα τα χρόνια η διοίκηση της Newcastle έδινε ως μπόνους πακέτα τσιγάρα στους παίκτες. Ακόμα και σε αυτούς που δεν κάπνιζαν. Αυτοί με τη σειρά τους τα έδιναν στον Milburn. Για την ιστορία ο Milburn σκόραρε και τα δύο τέρματα της ομάδας του κόντρα στην Blackpool του Stanley Matthews και πανηγύρισε το τρόπαιο. Ο τελευταίος υπήρξε φανατικός αντί-καπνιστής αν και εκείνη την περίοδο (αρχές των 50's) ήταν το κεντρικό πρόσωπο στην καμπάνια των τσιγάρων Craven.

Ο Dixie Dean και η διαφήμιση Wix

Διαφήμιση της εποχής

Την αρχή είχε κάνει , γύρω στο 1930, ο σπουδαίος επιθετικός της Everton, Dixie Dean. O Άγγλος διαφήμιζε εκείνη την περίοδο τα τσιγάρα Wix. Πάντως πολλές εταιρίες τσιγάρων είχαν αρχίσει από το μακρινό 1890 να ασχολούνται με το ποδόσφαιρο βάζοντας ,μέσα σε κάθε πακέτο,κάρτες με τα πρόσωπα γνωστών ποδοσφαιριστών της εποχής. Κάτι που έγινε μεγάλη μόδα σε ολόκληρη την Ευρώπη στις δεκαετίες '70, '80 και '90 (όχι όμως σε πακέτα τσιγάρων).Στην Αγγλία ήταν 100 χρόνια μπροστά ακόμα και σε αυτό. Δεν υπήρχε καλύτερο διαφημιστικό "τρικ". "Αφού καπνίζουν οι star ποδοσφαιριστές,μπορώ και εγώ", σκέφτονταν οι περισσότεροι. Πόσο λάθος έκαναν το κατάλαβαν πολλά χρόνια αργότερα. Όπως και ο Milburn που πέθανε το 1988 (στα 67 του χρόνια) από καρκίνο.

Η περίπτωση του Jack Charlton

Ακόμα ένας σπουδαίος Jack, o Charlton συνήθιζε να καπνίζει εκείνα τα χρόνια. Ο τεράστιος αυτός παίκτης που είχε φτάσει στην κατάκτηση του Mundial το 1966 κάπνιζε ακόμα και στις προπονήσεις της Leeds. Κάτι που φυσικά εξόργιζε τους προπονητές του. Αυτοί φυσικά έκαναν τα "στραβά μάτια" μπροστά στο ταλέντο του παίκτη.

O θεριακλής Jack Charlton

O Bucley και οι ατίθασοι "λύκοι"

Τα "στραβά μάτια" προσπαθούσε να κάνει και ο θρυλικός προπονητής της Wolves, Frank Buckley. Ο "Major" είχε απαγορεύσει στους παίκτες του το κάπνισμα και το ποτό δύο ημέρες πριν από κάθε αγώνα. Οι παίκτες είχαν κάνει μια μικρή παραλλαγή στις εντολές του manager και το τηρούσαν στις δύο ώρες πριν από κάθε αναμέτρηση. Ο Buckley σιγά σιγά το δέχθηκε. Άλλωστε το κάπνισμα δεν θεωρούνταν ακόμα "κακό".

Ο Frank Buckley

Η αρχή της αλλαγής

Από τη δεκαετία του '80 τα πράγματα άρχισαν σιγά σιγά να αλλάζουν στην Αγγλία και φυσικά το κάπνισμα άρχισε να θεωρείται σημαντικός αρνητικός παράγοντας στην απόδοση κάθε παίκτη. Κάτι που φυσικά και ισχύει. Οι ομάδες άρχισαν να τιμωρούν τους καπνιστές, με την τιμωρία να λειτουργεί ευεργετικά για αρκετούς παίκτες. Όταν μάλιστα (από τα μέσα 90's) ξεκίνησαν και οι "αντικαπνιστικές καμπάνιες" οι παίκτες που κάπνιζαν δημόσια άρχισαν να γίνονται είδος προς εξαφάνιση. Αυτό φυσικά έκανε καλό και στους απλούς φιλάθλους καθώς πολλοί δεν κάπνιζαν επειδή δεν κάπνιζαν και τα "είδωλα" τους. Οι κορυφαίοι προπονητές άρχισαν να χτίζουν το "μύθο" τους πάνω σε σοβαρούς επαγγελματίες και δε δέχονταν μύγα στο σπαθί τους για τυχόν παρασπονδίες και κακή εξωγηπεδική ζωή. Θυμηθείτε την περίπτωση Ferguson στα early 90's όταν δε δίστασε να διώξει τον κορυφαίο στόπερ εκείνα τα χρόνια Paul McGrath ή ακόμα και να τα βάλει με τον τεράστιο Bryan Robson.

Σε ολόκληρη την ποδοσφαιρικά πολιτισμένη Ευρώπη ( έχει σημασία αυτό) έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια μια μεγάλη μάχη με το τσιγάρο. Σε αυτή τη μάχη, ευτυχώς, το τσιγάρο έχει ηττηθεί κατά κράτος. Οι κόποι των Άγγλων, των Καταλανών με την αντικαπνιστική καμπάνια του Cruyff, των Ιταλών πρόσφατα,και των Γερμανών έχει αρχίσει να πιάνει τόπο. Στην Αγγλία μάλιστα έχει απαγορευτεί το κάπνισμα στις επαγγελματικές κατηγορίες από το 2007 για τους θεατές. Τον τελευταίο χρόνο ακολούθησαν και οι Ιταλοί , όπως και οι Ισπανοί (στα μεγάλα και πολιτισμένα τους γήπεδα).

Παρασπονδίες έχουμε δει, κάτι που είναι λογικό. Ο Rooney έχει πιαστεί να καπνίζει δημόσια. Όπως και ο Balotelli, και ο Berbatov και μερικοί άλλοι κορυφαίοι ποδοσφαιριστές. Φυσικά υπάρχουν αθλητές που καπνίζουν ακόμα (και πάντα θα υπάρχουν). Αυτό δε γίνεται να αλλάξει. Η ουσία είναι πως η μάχη του τσιγάρου με το ποδόσφαιρο και γενικά με τον αθλητισμό τα τελευταία χρόνια έχει νικητή και αυτός δεν είναι (ευτυχώς) το τσιγάρο. Ολοένα και λιγότερα νέα παιδιά καπνίζουν και ολοένα και λιγοστεύουν (έχουν σχεδόν μηδενιστεί για την ακρίβεια) οι περιπτώσεις νεαρών καπνιστών στο χώρο του ποδοσφαίρου. Το σημαντικότερο; Το κάπνισμα δεν είναι πια "μαγκιά" και "μόδα". Η υγεία είναι. Ο αθλητισμός είναι. Μακάρι να τα ζήσουμε αυτά και στον δικό μας τόπο.

Η Fa έχει δείξει το δρόμο εδώ και χρόνια. Κέρδισε το χουλιγκανισμό, κέρδισε το τσιγάρο και έχει (σχεδόν) κερδίσει και το ρατσισμό. Με πολλούς κόπους και με πολύ αγώνα, αλλά τα κατάφερε. Οι υπόλοιποι τι κάνουν;

Κωνσταντίνος Καραδήμας