Old Firm: H ζωή μου..ο θάνατος σου!!!

Old Firm, το απόλυτο ποδοσφαιρικό παιχνίδι. Το ντέρμπι της Γλασκώβης ανάμεσα στην Celtic και τη Rangers ξεπερνά τις τέσσερις γραμμές του γηπέδου. Ξεχειλίζει το πάθος για τη νίκη σε παίκτες και φιλάθλους. Η αντιπαλότητα των οπαδών των δύο ομάδων ξεπερνά τα ποδοσφαιρικά πλαίσια, έχοντας τις ρίζες της σε βαθιές θρησκευτικές αλλά και πολιτικές αντιπαραθέσεις, διαμορφώνοντας μια κατάσταση απύθμενου μίσους. Με αφορμή λοιπόν την δεύτερη εφετινή μονομαχία των δύο αντιπάλων την Τετάρτη σας παρουσιάζουμε την εξέλιξη του μίσους κατά τη διάρκεια της ιστορίας. 

Ο Jimmy Craig, πρώην παίκτης της Celtic και μέλος της ομάδας που κατέκτησε το Ευρωπαϊκό στη Λισαβόνα, είχε σε συνέντευξη του: "Για φυλετικούς λόγους οπαδοί δεν θέλουν να αλλάξει το παιχνίδι. Είναι μεγάλη μέρα για αυτούς να πηγαίνουν στο γήπεδο και να μπορούν να μισούν τον αντίπαλο. Αν το παιχνίδι γινόταν κεκλεισμένων των θυρών, θα στέκονταν απ` έξω, από τις δύο πλευρές του γηπέδου και θα ξεφώνιζαν. Είναι δύσκολο για τους παίκτες, επειδή συχνά ολόκληρη η σεζόν σου κρέμεται από το πώς έπαιξες στα Old Firm".

Αν αναζητήσει κανείς την απαρχή του μίσους, θα οδηγηθεί περίπου στον 16ο αιώνα και στον ηγέτη του Προτεσταντισμού, John Knox ο οποίος προσπάθησε να ξεριζώσει τον καθολικισμό από την Σκωτία, διώκοντας καθολικούς, καθώς και όποιον άλλο τολμούσε να αντιτεθεί στον Προτεσταντισμό. Από τον 17ο αιώνα ταλανίζεται η Σκωτία με τον διαχωρισμό θρησκευτικών πεποιθήσεων, που έχει όμως περισσότερες πολιτικές προεκτάσεις, παρά θρησκευτικές. Τα περιστατικά μίσους στην Σκωτία είναι αμέτρητα και έχουν καταλήξει αρκετές φορές σε θανάτους, με την Γλασκόβη να είναι κυριολεκτικά χωρισμένη στα δύο. 

Στις 25 Μάη του 1888 πραγματοποιήθηκε πρώτο “Old Firm” της ιστορίας, με την Celtic να επικρατεί με 5-2 των Rangers. Μάλιστα, η Celtic για να κατέβει στο γήπεδο χρειάστηκε να δανειστεί 8 παίκτες από την ομάδα που τότε αποτελούσε τον εκπρόσωπο της Ιρλανδίας στη Σκωτία, την Ηibernian.

Σύμφωνα με μια θεωρία ο όρος “Old Firm” που χαρακτηρίζει τις δυο ομάδες γεννήθηκε τότε. Μια εφημερίδα έγραψε ότι οι παίκτες των δυο ομάδων τα πήγαιναν τόσο καλά μεταξύ τους, στο συγκεκριμένο παιχνίδι, λες και ήταν παλιά φιλαράκια ( “old firm friends”). Σύμφωνα με την θεωρία του William J. Murray η ονομασία του ντέρμπι της προέρχεται από ερμηνεία του old Firm ως "συνεταιράκια" και έχει να κάνει με το μοίρασμα των εσόδων από τα παιχνίδια.

Διοργάνωση	Αγώνες	Rangers	Celtic	Ισοπαλίες
Scottish League	301	118	99	84
Scottish Cup	48	16	23	9
League Cup	47	24	21	2
Σύνολο	396	158	143	95

Η απόφαση για την ίδρυση της Celtic πάρθηκε σε μια συνάντηση που έγινε στις 6 Νοεμβρίου 1887 στο ναό St. Mary's Church στην East Rose Street στη συνοικία Calton της Γλασκώβης. Την ιδέα είχε ο καθολικός Ιρλανδός ιερέας του ναού, Βrother Walfrid, ώστε από τα έσοδα των αγώνων να ενισχύεται το φιλόπτωχο ταμείο του παιδικού συσσιτίου που είχε ιδρύσει με το όνομα: "The Poor Children's Dinner Table". Η πεποίθηση που κυριαρχεί για την Celtic είναι ότι αποτελεί μια ομάδα της Ιρλανδίας, η οποία αγωνίζεται σε λάθος Πρωτάθλημα. Φυσικά, διαθέτει πολλούς οπαδούς και στην Ιρλανδία, οι οποίοι είναι εξίσου φανατισμένοι. Ενδεικτικό της σχέσης της Celtic με την Ιρλανδία είναι ότι στο Celtic Park μαζί με τη σκωτσέζικη, κυματίζει και η σημαία της Ιρλανδίας. Όταν κάποτε η σκωτσέζικη ομοσπονδία ζήτησε από τους “Βhoys” να βγάλουν τη συγκεκριμένη σημαία με το αιτιολογικό ότι : “είστε σκοτσέζικος σύλλογος όχι ιρλανδικός” η απάντηση των “κελτών” ήταν αποστομωτική : “αν φύγει η ιρλανδική σημαία, θα φύγουμε κι εμείς από το πρωτάθλημα σας” !

Η Rangers επισήμως ιδρύθηκε το 1873, αν και οι τέσσερις δημιουργοί της, οι αδερφοί Moses, ο Peter McNeil, ο Peter Campbell και ο William McBeath είχαν δημιουργήσει την ομάδα το 1872, ενώ εμπνεύστηκαν το όνομά της από μία βρετανική ομάδα ράγκμπι. Αρχικά δεν ήταν προσκείμενη σε κανένα θρησκευτικό δόγμα, οι υποστηρικτές της τάχθηκαν όμως κατά των ιρλανδών μεταναστών, οι οποίοι υποστήριζαν την Celtic. Στο ξεκίνημα του 20ου αιώνα ιρλανδοί εργάτες ναυπηγίων από το Μπέλφαστ μετανάστευσαν στην Γλασκώβη, όπου μετακινήθηκε η εταιρία τους, δημιουργώντας κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα και κάνοντας τους Προτεστάντες να στραφούν εναντίον τους. 

Τo “Old Firm“ είναι ο απόλυτος δυνάστης του σκοτσέζικου ποδοσφαίρου. Οι δύο ομάδες μοιράζονται μεταξύ τους 96 πρωταθλήματα και 68 κύπελλα Σκωτίας, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η Rangers είναι η ποδοσφαιρική ομάδα με τα περισσότερα τρόπαια στον κόσμο (115), με τη Celtic να είναι Τρίτη με 92! Στην Ευρώπη το εκτόπισμα της Celtic είναι σαφώς μεγαλύτερο καθώς οι “Bhoys” έγιναν η πρώτη βρετανική ομάδα πού πήρε το κύπελλο πρωταθλητριών το 1967, ενώ έπαιξε άλλον ένα τελικό το 1970 και έναν τελικό uefa το 2003. Οι “Gers” έχουν να αντιπαραθέσουν μόνο ένα κύπελλο κυπελλούχων το 1972. 

Oι δύο ομάδες είναι πιστές στις παραδόσεις τους και δύσκολα αλλάζουν προπονητές. Σε 138 χρόνια ιστορίας μόνο 13 προπονητές έχουν κάτσει στον πάγκο της Rangers, ενώ η Celtic μετρά 18 προπονητές σε 123 χρόνια ύπαρξης. Όταν ο Graeme Souness έγινε το 1986 παίκτης-προπονητής της Rangers κατάργησε ένα παράξενο έθιμο, σύμφωνα με το οποίο απαγορευόταν για παίκτη των “Gers” να έχει μούσι ή μουστάκι! 

Τρία χρόνια αργότερα ο Souness διέπραξε το...υπέρτατο ατόπημα όταν πήρε στην ομάδα το Mo Johnson, ένα πρώην παίκτη της Celtic και γνωστό καθολικό. Αν και υπήρξαν παλιότερα καθολικοί στις τάξεις των Rangers, ωστόσο η παραβίαση του άγραφου κανόνα, που απαγόρευε σε καθολικό να φορέσει τη μπλέ φανέλα ήταν ανεπίτρεπτη, ειδικά για ένα παίκτη του διαμετρήματος του Mo Johnson. Η ζωή του παίκτη έγινε πραγματική κόλαση, καθώς έγινε αντικείμενο μίσους στις τάξεις των οπαδών και των δύο ομάδων. Οι οπαδοί της Rangers είχαν προλάβει να τον μισήσουν όταν στον τελικό Κυπέλλου του 1986 είχε χτυπήσει με κουτουλιά τον Stuart Munro και πριν προλάβει ο διαιτητής να τον αποβάλει, γύρισε προς τους οπαδούς της Rangers και έκανε τον σταυρό του, κάνοντας έτσι ακόμα και τον πιο μετριοπαθή από αυτούς να τον μισήσει.

Ο ίδιος προσπάθησε να κερδίσει τουλάχιστον τους οπαδούς της Rangers τραγουδώντας προτεσταντικά τραγούδια και φτύνοντας πάνω στο τετράφυλλο τριφύλλι της Celtic. Όταν ανακοινώθηκε η μεταγραφή του αρκετοί οπαδοί συγκεντρώθηκαν στο Ibrox και έκαψαν τα εισιτήρια διαρκείας τους, αρκετοί από αυτούς μποϊκόταραν την ομάδα, δεν δίσταζαν να έρχονται σε σύγκρουση με ομοϊδεάτες τους οι οποίοι μπορεί να χειροκροτούσαν κάποια γκολ του Johnson, ενώ αρκετοί δεν έπαιρναν υπόψη τα τέρματα που σημείωνε! Λόγου χάρη, αν η Rangers κέρδιζε 1-0 με δικό του γκολ, θεωρούσαν ότι το ματς έληξε ισόπαλο χωρίς τέρματα. 

Η ιστορία με τον σταυρό επαναλήφθηκε το 2006 από τον Πολωνό τερματοφύλακα της Celtic Artur Boruc, ο οποίος όμως οδηγήθηκε στο δικαστήριο μετά από μήνυση, θεωρώντας ότι με την κίνηση του προκάλεσε την εξέδρα. Καταδικάστηκε μάλιστα σε ποινή φυλάκισης δύο μηνών, η οποία όμως έπεσε στην έφεση.

Στην Celtic από την άλλη ο περιορισμός αυτός δεν υφίσταται. Αρκετοί προτεστάντες έχουν φορέσει τη φανέλα της ομάδας από την δεκαετία του 50` και μετά χωρίς να υπάρξουν ακραίες αντιδράσεις, αν και δεν πρέπει να ξεχνάμε την γιούχα που δέχτηκε ο Γιώργος Σαμαράς, όταν εμφανίστηκε με πορτοκαλί παπούτσια, προφανώς μην γνωρίζοντας ότι το πορτοκαλί θεωρείται μη αποδεκτό χρώμα στο Parkhead, λόγω των Orangemen, του εξτρεμιστικού δηλαδή τάγματος των εξτρεμιστών προτεσταντών. Οι «Πορτοκαλί» οφείλουν την ονομασία τους στον Βασιλιά William της Orange, ο οποίος τον 17ο αιώνα εγκαθίδρυσε τον Προτεσταντισμό στην νοτιοδυτική Αγγλία.

Το “Old Firm” έχει γνωρίσει και μεγάλες τραγωδίες. Ήταν 5 Δεκεμβρίου του 1931 στο κατάμεστο από 75.000 θεατές Ibrox , όταν στο 50ο όταν ο γκολκίπερ της Celtic John Thomson πήγε στη μπάλα ταυτόχρονα με τον επιθετικό της Rangers Sam English. H ηρωική έξοδος στοίχισε τη ζωή του νεαρού τερματοφύλακα, όταν υπέστη κάταγμα κρανίου στη σύγκρουση του με το γόνατο του επιθετικού των Rangers. Για την ιστορία το ματς έληξε 0-0 ,ο 22χρονος τερματοφύλακας άφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο. Ήταν από τα μεγαλύτερα ταλέντα της σκοτίας, διεθνής έχοντας παίξει 210 παιχνίδια με τη Celtic. 

Το Ibrox έγινε ο τόπος μιάς άλλης τραγωδίας το 1971. Ήταν 2 Ιανουαρίου όταν η Celtic άνοιξε το σκορ στο 89ο. Απογοητευμένοι οπαδοί των γηπεδούχων άρχισαν να αποχωρούν όταν στις καθυστερήσεις η Rangers ισοφάρισε. 

Καθώς το πλήθος αποχωρούσε, τα κιγκλιδώματα κατάρρευσαν με τραγικό απολογισμό 66 νεκρούς και πάνω από 200 τραυματίες. Αυτό οδήγησε στην βελτίωση και ανακατασκευή του Ibrox, που είναι σήμερα ένα γήπεδο 5 αστέρων. 

Μετά τη δεκαετία του 70` οι επιθέσεις αυξήθηκαν και το 1999 βρέθηκαν δύο νεκροί μετά από συμπλοκές οπαδών της ομάδας. Το 1975 ένα μόλις ματς έγινε αφορμή για δύο απώλειες φόνου, δύο επιθέσεις με... μπαλτά, μία με τσεκούρι και περίπου 35 απλές επιθέσεις. Το 1996, ο Jason Campbell, ένας 23χρονος προτεστάντης ακολούθησε έναν 16χρονο οπαδό της Celtic ο οποίος μέσα από τον μπουφάν φορούσε φανέλα της ομάδας και του έκοψε από πίσω το λαιμό με ένα μαχαίρι, σκοτώνοντάς τον ακαριαία. Ο Campbell καταδικάστηκε και έκανε αίτηση για μεταφορά σε φυλακή της Βόρειου Ιρλανδίας, θεωρώντας ότι η πράξη του έχει πολιτικά κίνητρα. Το αίτημα του απορρίφθηκε. Στο μεταξύ, κάθε φορά που οι οπαδοί της Celtic προσπάθησαν να αποτίσουν φόρο τιμής στο σημείο του θανάτου του 16χρονου με λουλούδια, εικόνες, οι οπαδοί της τα κατέστρεφαν.

Ο σεκταριανισμός εκφραζόταν πλήρως μέσα από τις δύο ομάδες και η κόντρα εντάθηκε σε σημείο που άτομα της ίδιας οικογένειας έφτασαν στο σημείο να μην μιλούν μεταξύ τους. Οι οπαδοί της Ρέιντζερς συνήθιζαν να σκορπίζουν μέσα στον αγωνιστικό χώρο του Ibrox τις στάχτες των νεκρών τους, μέχρι που αυτό απαγορεύτηκε καθώς καταστρεφόταν το χορτάρι! 

Ο πατέρας και ο θείος του δολοφόνου είχαν καταδικαστεί το 1979 σε ισόβια, καθώς έκαψαν δύο ιρλανδικά μπαρ στη Γλασκώβη, ενώ ήταν γεμάτα με κόσμο. Οι δύο σύλλογοι έχουν αναγνωρίσει το πρόβλημα του σεκταριανισμού και σε συνδυασμό με την αστυνομία, το κράτος και την εκκλησία κάνουν προσπάθειες προκειμένου να αποτραπούν τα επεισόδια. Λόγου χάρη συμβαίνει το εξής περίεργο: Απαγορεύεται στους οπαδούς της Rangers να έχουν βρετανικές σημαίες, οι οποίες είναι οι επίσημες του κράτους, μέσα στο Parkhead. Ακόμη, απαγορεύτηκαν προκλητικά συνθήματα και έγιναν συλλήψεις οπαδών. 

Το 2006 απαγορεύτηκε από την UEFA στην Rangers το τραγούδι "Billy Boys", ενώ ο πρόεδρος της Celtic αρνήθηκε να παραδώσει στην Ομοσπονδία λίστα με προκλητικά τραγούδια και ο εκτελεστικός διευθυντής, Peter Laurel, υπερασπίστηκε τις ιρλανδικές μπαλάντες. Παρόλα αυτά, έχουν επιβληθεί πρόστιμα στους “Gers” για συνθήματα, καθώς κάποιοι επιμένουν να προκαλούν. Οι δύο ομάδες το 2005 έφτιαξαν την "Old Firm Alliance", με σκοπό την σωστή εκπαίδευση των παιδιών, ενώ ξεκίνησαν καμπάνιες κατά του σεκταριανισμού και του ρατσισμού. 

Τουλάχιστον όσον αφορά την πολιτική τα πράγματα έχουν αλλάξει, καθώς είναι συχνό φαινόμενο οπαδοί των δύο ομάδων να ψηφίζουν το ίδιο κόμμα, ενώ τα πράγματα όσο περνά ο καιρός χαλαρώνουν και όσον αφορά τη θρησκεία. Πλέον, είναι πιθανό να δεις έναν καθολικό να εργάζεται για έναν Προτεστάντη και οι μικτοί γάμοι είναι συχνό φαινόμενο. Το μίσος λοιπόν και η έχθρα μπορεί να ξεκίνησε ως θρησκευτικός φονταμενταλισμός ωστόσο πλέον έχει εξελιχθεί και για αυτό το λόγο δεν συναντιέται σε κανένα άλλο ντέρμπι στον κόσμο. 

Το αντίκτυπο που έχει το “Old Firm” στην κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική και οικονομική ζωή της Σκωτίας δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο. H ύπαρξή του αποφέρει 120 εκατομμύρια λίρες στην οικονομία της Σκωτίας, γι’ αυτό και η κατά καιρούς προσπάθειες των δυο να μεταπηδήσουν στην αγγλική Premier League, μόνο θετικά δεν αντιμετωπίζονται. Η αλήθεια είναι ότι τα κέρδη των δύο άσπονδων εχθρών θα εκτοξεύονταν σε σημείο να κοντράρουν οικονομικά ομάδες κολοσσούς, όμως το σκοτσέζικο πρωτάθλημα θα μαράζωνε κι ο χαρακτήρας του θα αλλοιωνόταν δραματικά. 

Η καθαρή έννοια της λέξης “derby” σημαίνει την αναμέτρηση μεταξύ δυο ομάδων της ίδιας πόλης, τότε αναμφισβήτητα δεν υπάρχει μεγαλύτερο ντέρμπι στον κόσμο από το “Old Firm”.